понедельник, 5 января 2009 г.

МЭДЛЭГ ҮҮ? МЭДЭЭЛЭЛ ҮҮ?

Өнөөдөр Монголд “Мэдлэгтэй, Боловсролтой” хүмүүс олон болжээ. Олон сайхан залуучууд байгаа гэлцэх юм. Өвөр дүүрэн дипломтой л гэх юм. Толгой дүүрэн мэдлэгтэй л гэнэ. Хүмүүс олон сургууль төгссөн, Oлон дипломтойгоороо бие биендээ гайхуулж, өөрийгөө магтана. Би мэдлэгтэй, би боловсролтой, би чадвартай гэж өөрсдийгөө төвийлгөнө. Ер нь мэдлэг гэж юу юм бол оо?
Монголд бага, дунд сургуулиас нь л эхлэн хүүхдүүдийг хэрэгтэй, хэрэггүй “Мэдээллээр” бөмбөгддөг. Log, Sin, Cos теорем онол, Физикийн хуулиуд, Химийн урвалууд ер бүх ертөнцийн шинжлэх ухааныг багтаан зааж сургадаг. Энэ баахан онолоор дүүрэн хүүхэд залуучууд Монголд зөндөө байна. Хүмүүс үүнийгээ хүүхдүүдэд мэдлэг боловсрол олгож байна гэж ярина. “Онц” сурснаа “Мэдлэгтэй”, “Муу” сурснаа “Мэдлэггүй” гэж бас дүгнэнэ. Тэгээд энэ айхтар мундаг “Мэдлэг” нь амьдралд хэрэг болж байна уу, бидэнд? Теоремоор талх зүсдэггүй л байх. Харин хутгаар зүсдэг. Онолоор байшин барьдаггүй. Харин тоосгоор барьдаг.
Бид мэдлэг, Мэдээлэл хоёроо нэг л ялгахгүй яваад байх шиг ээ. Мэдлэг, Мэдээлэл хоёр бол өөр өөр ойлголтууд юм. Оксфордын тайлбар толь бичигт ингэж тайлбарлажээ. “Мэдлэг бол туршлага болон боловсролыг өөрийн чадвар болгохыг хэлнэ. Харин мэдээлэл бол мэдлэгийг бий болгогч нэгэн хүчин зүйл” гэжээ. Үнэхээр ч тийм юм. Мэдлэг бол тухайн хүнийг оюун, Сэтгэхүй, Сэтгэлгээ, Санхүү, Эдийн засгийн бүхий л боломжийг хөгжүүлж нээж өгдөг асар их хүч юм.
Мэдлэгтэй хүн бол өөрийгөө зах зээл дээрээ үнэлүүлээд, нийгэмдээ тодорхой байр суурьтай явж байх байсан. Гэтэл гэрээрээ нэг дипломтой хэрнээ ажилгүй хүн өөрийгөө бусдад үнэлүүлж чадаагүй байна гэдэг нь мэдлэггүйнх. Тэр хүн дандаа мэдээлэл цуглуулжээ. Хоосон баахан диплом, хоосон баахан мэдээлэл цуглуулчихаж. Хэрвээ толгой дотроо цуглуулсан “Энэ их” мэдээллээ ашиглаж чадаад, Түүнийгээ мэдлэг болгон хувиргасан бол хүн өдийд ингэж явахгүй байлаа.
Бас өөр нэгэн жишээгээр мэдээлэл, Мэдлэг хоёрыг тайлбарлаж болох юм. Зарим хүмүүс “Би амаараа дүүрэн олон хэлтэй” гэж өөрийгөө өргөмжилдөг. Хэрвээ тэр хүн хэлээ өөрийн амьдрал, Ажил мэргэжилдээ ашиглаж чадаагүй бол зүгээр л дэмий хоосон толь бичиг юм. Англи хэл мэддэг мөртлөө түүнийгээ нэг ч удаа хэрэглээгүй бол “Англи мэдээлэл”-тэй хүн. Харин сурсан хэлээ өдөр тутам ажил амьдралдаа ашиглаж байвал өөр хэрэг ээ. Ийм л хүнийг хэлний мэдлэгтэй хүн гэнэ. Үүний нэгэн адилаар олон арван ном уншсан хүнийг бас “Мундаг мэдлэгтэй” хүн гэхийн оронд бүх номоо шалан дээгүүр замбаараагүй таараасан номын сантай зүйрлэж болно. Харин уншсан номныхоо утга агуулга, өгүүлэгчийн санааг ухаж ойлгоод амьдралдаа хэрэгжүүлсэн хүнийг номуудаа эмх цэгцтэй өрж тавьсан номын сантай зүйрлэбэл илүү зохимжтой. Энэ хүн ямар номоо хэзээ унших, аль тавиур дээрээс авахаа сайн мэднэ. Өөрөөр хэлбэл, мэдээллээ эмхэлж цэгцэлсэн мэдлэгтэй хүн юм.
Ер нь олон олон алдартай хүмүүс сургуулиа орхисныг би мэдэх юм байна. Тэд ганцхан сургуулиас мэдээлэл цуглуулахыг боловсрол бол мэдээлэл гэдэг санааг энд дурьдахыг хичээлээ. Үүнээс дүгнэхэд боловсролтой хүнийг мэдлэгтэй хүн гэж дүгнэх аргагүй юм. Харин боловсрол бол мэдлэгийг олох нэгэн хүчин зүйл юм. Дэлхийн тэргүүн баячууд өөрийн амьдрал дээрээс олсон туршлагаа мэдлэг болгон хувиргаж, амжилтанд хүрсэн байх юм. Мөн дэлхийн алдарт эрдэмтэд өөрийн онол үзэл баримтлалаа баталж, амьдрал дээр хэрэгжүүлснээр амжилтанд хүрчээ. Ийм л хүмүүсийг мэдлэгтэй, чадвартай хүн гэнэ.
Эцэст хэлэхэд, Мэдээллээ мэдлэг болгож хувиргасан тийм хүнийг л мэдлэгтэй хүн гэе. Тийм л зүйлийг бас мэдлэг гэе. “Мэдээлэл бол санамсаргүй бөгөөд замбаараагүй зүйл. Харин мэдлэг бол эмх цэгцтэй мэдээлэл юм.” Даниел Бүүрстэн

Комментариев нет: